Η κ. Μαρία Γαβουνέλη είναι Καθηγήτρια στη Νομική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, εταίρος στο Κέντρο Ερευνών Δημοσίου Διεθνούς Δικαίου – Athens PIL στο ίδιο Πανεπιστήμιο, Associate Research Fellow, Institute of Advanced Legal Studies, Πανεπιστήμιο του Λονδίνου (2005-2019) και δικηγόρος Αθηνών. Κατά το ακαδημαϊκό έτος 2018-2019 ήταν επισκέπτρια καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της California Berkeley ως υπότροφος του ιδρύματος Fulbright. Έχει αποφοιτήσει από τη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών (1987) και από το Πανεπιστήμιο του Cambridge, όπου απέκτησε LL.M. in international law (1988) και διδακτορικό (Ph.D.) στο διεθνές δίκαιο του περιβάλλοντος (1994). Για τη διδακτορική της διατριβή με θέμα: “Pollution from offshore installations” τιμήθηκε με το διεθνές βραβείο Paul Guggenheim.
Ήταν εκλεγμένο μέλος της Κοσμητείας της Νομικής Σχολής (2017-2018), μέλος της Επιτροπής Ερευνών, Ειδικός Λογαριασμός Κονδυλίων Έρευνας – ΕΛΚΕ του Πανεπιστημίου Αθηνών (2016-), Σύμβουλος για θέματα Νομικής Σχολής, Διεπιστημονικός Οργανισμός Αναγνώρισης Τίτλων Ακαδημαϊκών & Πληροφόρησης – ΔΟΑΤΑΠ (2010-).
Έχει εκτεταμένο ερευνητικό έργο (ORCID id: 0000-0002-4509-9513; Google Scholar h-index: 8, i10-index: 8; ResearchGate: 12,8) και σημαντική εμπειρία στην προσέλκυση και διαχείριση ερευνητικών προγραμμάτων, μεταξύ των οποίων:
- Κυριαρχία χωρίς σύνορα – Borderless challenges: Redefining sovereignty, πρόγραμμα χρηματοδοτούμενο από το ΕΛΙΔΕΚ, συνολικού προϋπολογισμού €164,651.00 (2020-2022)
- ‘Ενέργεια στη Θάλασσα’, το μόνο πρόγραμμα της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών στο πλαίσιο της Δράσης Αριστεία ΙΙ, συνολικού προϋπολογισμού €250.000 και χρηματοδότηση προερχόμενη από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και εθνικούς πόρους (2014-2015)
- Jean Monnet module, στο πλαίσιο του προγράμματος Erasmus+, με θέμα: Migration flows: Challenges and perspectives under international and EU law και χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2016-2018),
- Ενίσχυση μεταδιδακτόρων ερευνητών με θέμα: Η παράνομη μετανάστευση στη Μεσόγειο: Οι υποχρεώσεις των κρατών κατά το διεθνές και το Ευρωπαϊκό δίκαιο, συνολικού προϋπολογισμού €150.000 και χρηματοδότηση από την Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας – ΓΓΕΤ (2012-2015).
Έχει επίσης μετάσχει σε πλήθος άλλων ερευνητικών προγραμμάτων στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, μεταξύ των οποίων το πρόγραμμα Jean Monnet Projects and Networks: Migration and Asylum Policies Systems: Weaknesses, shortcomings and reform proposals – MAPS (2018-2020) και δυο μείζονα προγράμματα στο πλαίσιο της δράσης COST: Δράση IS1105 – NETwork of experts on the legal aspects of MARitime SAFEty and security – MARSAFENET (2013-2016) και Δράση ISO602 – International Law in Domestic Courts, μέλος της Διαχειριστικής Επιτροπής – Management Committee (2009-2011), με χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και προϋπολογισμό πολλών εκατομμυρίων ευρώ έκαστο.
Επιπλέον των τακτικών προπτυχιακών και μεταπτυχιακών μαθημάτων της στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, έχει διδάξει επανειλημμένως ως επισκέπτης καθηγητής στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, ιδίως στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου, το Βρετανικό Ινστιτούτο Διεθνούς και Συγκριτικού Δικαίου (British Institute of International and Comparative Law), στο Πανεπιστήμιο της Pennsylvania, στη Νομική Σχολή του Tulane (ΗΠΑ), στο Royal Institute of International Affairs (Chatham House), στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, το Πανεπιστήμιο της Γλασκώβης, το Πανεπιστήμιο του Manchester, το Πανεπιστήμιο της Ουτρέχτης.
Έχει επίσης εκτενές συγγραφικό έργο, το οποίο περιλαμβάνει τέσσερις μονογραφίες, μεταξύ των οποίων: Pollution from offshore installations (Martinus Nijhoff, 1995), State Immunity and the Rule of Law (Αντ. Ν. Σάκκουλας, 2001), Functional jurisdiction in the Law of the Sea (Martinus Nijhoff, 2007) και Ενεργειακές εγκαταστάσεις στη θάλασσα (Νομική Βιβλιοθήκη, 2016), πολλές συμμετοχές σε συλλογικούς τόμους και πλήθος άρθρων στα ελληνικά, τα αγγλικά, τα γαλλικά και τα ιταλικά ενώ ομιλεί ακόμη με άνεση ισπανικά και διαθέτει βασικές γνώσεις γερμανικών. Είναι εκ των αρχισυντακτών του Yearbook of International Environmental Law (2015-2021).
Ως μέλος της International Law Association μετείχε στην Επιτροπή για τις Κλιματικές Αλλαγές και συνεισέφερε στη δημιουργία των ILA Legal Principles on Climate Change 2014, στα οποία υπήρξε συχνή αναφορά κατά τη διάρκεια των διαβουλεύσεων για την Συμφωνία των Παρισίων για την Κλιματική Αλλαγή, 2015. Μετέχει ήδη στην Επιτροπή για την άνοδο της στάθμης της θάλασσας (Committee on international law and sea-level rise) και στην Επιτροπή για τα υποβρύχια καλώδια και αγωγούς (Committee on submarine cables and pipelines, nominee of the Chair), έχοντας χρηματίσει rapporteur στην Επιτροπή on the transnational enforcement of environmental law, όπου και συνέταξε την τελική έκθεση των Αρχών του Τορόντο για την διεθνική επιβολή του δικαίου του περιβάλλοντος. Είναι επίσης συμπρόεδρος της Μεσογειακής Ομάδας στην Επιτροπή για το Δίκαιο του Περιβάλλοντος στην International Union for the Conservation of Nature (IUCN). Είναι μέλος πολλών ακαδημαϊκών εταιρειών στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, μεταξύ των οποίων το British Institute of International & Comparative Law (visiting researcher, 2000), η American Society of International Law (co-chair of the Law of the Sea Interest Group – LOSIG, 2012-2015), η European Society of International Law (co-convenor of the Interest Group on the Law of the Sea – LAWSEA, 2014-2020), η Association internationale du droit de la mer (Assidmer), η Ένωση Διεθνούς Δικαίου – Ελληνικός κλάδος της International Law Association (Πρόεδρος και ιδρυτικό μέλος), η Ελληνική Εταιρεία Διεθνούς Δικαίου & Διεθνών Σχέσεων (Αντιπρόεδρος).
Είναι Πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (2019-2022), Α’ Αντιπρόεδρος (2016-2019), προεδρεύουσα του 5ου Τμήματος Διεθνούς Επικοινωνίας και Συνεργασίας, μέλος της European Coordination Committee (ECC) του Ευρωπαϊκού Δικτύου των Εθνικών Θεσμών Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (European Network for National Human Rights Institutions – ENNHRI) και του Bureau της Παγκόσμιας Συμμαχίας των Εθνικών Θεσμών Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (Global Alliance of National Human Rights Institutions – GANHRI). Είναι μέλος του Συμβουλίου Ιθαγενείας (2013-) και μετείχε στο Τομεακό Επιστημονικό Συμβούλιο (ΤΕΣ) Κοινωνικών Επιστημών στο Εθνικό Συμβούλιο Έρευνας & Τεχνολογίας (ΕΣΕΤ, 2014-2016).
Μετέχει στην Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων κατά της Διαφθοράς (Expert Group against Corruption) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ήδη με δεύτερη θητεία (2011-2015, 2015-2019). Μετέχει στο διοικητικό συμβούλιο (Management Group) της Ομάδας Εργασίας κατά της Δωροδοκίας σε Διεθνείς Επιχειρηματικές Συναλλαγές (Working Group on Bribery) στον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), έχοντας υπηρετήσει ως αντιπρόεδρος κατά την περίοδο 2005-2013. Είναι επίσης επικεφαλής της ελληνικής αντιπροσωπείας στην Ομάδα Κρατών κατά της Διαφθοράς (Group of States Against Corruption – GRECO) από το 2005. Είναι εθνικός εμπειρογνώμων για τον έλεγχο εφαρμογής της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών κατά της Διαφθοράς (UN Convention against Corruption – UNCAC) και ήταν επικεφαλής της ελληνικής αντιπροσωπείας στην σχετική Ομάδα εργασίας κατά την περίοδο 2005-2009. Έχει μετάσχει επανειλημμένως σε ομάδες εργασίας της Παγκόσμιας Τράπεζας (World Bank) για επιλεγμένα θέματα διαφθοράς. Μετείχε επίσης στο Συμβουλευτικό Σώμα του Εθνικού Συντονιστή κατά της Διαφθοράς.
Έχει υπηρετήσει ως πρόεδρος της Επιτροπής του Άρθρου 36 κατά τις δυο πρόσφατες ελληνικές προεδρίες στην Ευρωπαϊκή Ένωση (2003 και 2013), έχοντας τον γενικό συντονισμό σε θέματα δικαιοσύνης και εσωτερικών υποθέσεων. Έχει χρηματίσει πρόεδρος και μέλος πολλών επιτροπών στο Συμβούλιο της Ευρώπης, εθνική εκπρόσωπος σε όργανα και επιτροπές του ΟΗΕ, του Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον (UNEP), συμπεριλαμβανομένης της διαπραγμάτευσης του Πρωτοκόλλου για τη Ρύπανση από Υπεράκτιες Εγκαταστάσεις στη Μεσόγειο Θάλασσα, καθώς και του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας Ευξείνου Πόντου (BSEC).
Έχει εργασθεί ως δικηγόρος σε υποθέσεις δικαίου περιβάλλοντος, συμπεριλαμβανομένου ικανού αριθμού διαιτησιών σε θέματα ενέργειας.